Validation of prognostic scores for predicting acute liver failure and in-hospital death in patients with dengue-induced severe hepatitis
การตรวจสอบความแม่นยำของคะแนนพยากรณ์โรคในการทำนายภาวะตับวายเฉียบพลันและการเสียชีวิตในโรงพยาบาลในผู้ป่วยที่มีภาวะตับอักเสบรุนแรงจากไข้เลือดออก
Tongluk Teerasarntipan, Kessarin Thanapirom, Roongruedee Chaiteerakij, Piyawat Komolmit, and Sombat Treeprasertsuk
ต้องลักษณ์ ธีรศานติพันธ์, เกศรินทร์ ถานะภิรมย์, รุ่งฤดี ชัยธีรกิจ, ปิยะวัฒน์ โกมลมิศร์, สมบัติ ตรีประเสริฐสุข
บทนำ
ภาวะตับวายเฉียบพลัน (acute liver failure, ALF) ในผู้ป่วยโรคไข้เลือดออกเป็นภาวะที่พบได้น้อยแต่มีอัตราการเสียชีวิตสูง การระบุผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดตับวายเฉียบพลันได้ตั้งแต่เนิ่นเป็นกลยุทธ์สำคัญในการเพิ่มอัตราการรอดชีวิต ดังนั้นการศึกษานี้จึงมีเป้าหมายเพื่อประเมินความแน่นยำของ prognostic score ในการทำนายภาวะแทรกซ้อนรุนแรงจากไข้เลือดออก ได้แก่ การเกิดภาวะตับวายเฉียบพลันและการเสียชีวิตในโรงพยาบาล
วิธีการศึกษาวิจัย
จากการทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วยโรคไข้เลือดออก 16 ปี (พ.ศ. 2549 – 2565) จำนวน 2,532 ราย เราเลือกผู้ป่วยที่มีตับอักเสบรุนแรง (AST หรือ ALT มากกว่า10 เท่าจากเกณฑ์ปกติ) และผู้ที่เกิดตับวายเฉียบพลันจะถูกนำมาวิเคราะห์โดยใช้ univariate analysis เพื่อหาปัจจัยที่สัมพันธ์ต่อการเกิดภาวะตับวายเฉียบพลันและการเสียชีวิต และใช้ Youden’s index ROC analysis เพื่อหา cut-off ที่เหมาะสมของแต่ละ prognostic scores ในการทำนายการเกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงดังกล่าวได้ ผู้วิจัยใช้ paired data nonparametric ROC curve estimation ในการเปรียบเทียบ AUROC จากแต่ละ prognostic scores
ผลการศึกษา
จากผู้ป่วยไข้เลือดออกที่มีตับอักเสบรุนแรงจำนวน 193 ราย มี 20 รายที่เกิด ALF (0.79%) และมีอัตราการเสียชีวิต 60.0% ค่าต่างๆ เช่น INR, บิลิรูบิน, อัลบูมิน และครีอะตินีน เป็นปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิด ALF และการเสียชีวิต คะแนนพยากรณ์โรคให้ผลการทำนายที่ดีมาก เช่น
- MELD score > 15 สามารถทำนายการเกิด ALF ได้ (AUROC 0.917, ความไว 90.0%, ความจำเพาะ 88.4%) และทำนายการเสียชีวิตได้เมื่อ MELD score >18 (AUROC 0.823, ความไว 86.9%, ความจำเพาะ 89.1%)
- EZ-ALBI score >-30 ทำนายการเกิด ALF และการเสียชีวิตได้เช่นกัน (AUROC 0.835, ความไว 80.0%, ความจำเพาะ 72.2% และ AUROC 0.808, ความไว 76.9%, ความจำเพาะ 69.3%)
- ALBI score >-2 ทำนายการเกิด ALF และการเสียชีวิตได้ (AUROC 0.806, ความไว 80.0%, ความจำเพาะ 77.4% และ AUROC 0.799, ความไว 76.9%, ความจำเพาะ 74.3%)
- PALBI score ก็ให้ผลการทำนายดีเช่นกัน (AUROC 0.786-0.699)
เมื่อเปรียบเทียบ MELD และ EZ-ALBI scores พบว่าทั้งสองมีความสามารถใกล้เคียงกันในการทำนาย ALF (z=1.688, p=0.091) และการเสียชีวิต (z=0.322, p=0.747)
สรุปผลการศึกษา
MELD score เป็นเครื่องมือพยากรณ์ที่ดีที่สุดสำหรับการทำนายการเกิด ALF และการเสียชีวิตในผู้ป่วยไข้เลือดออกที่มีตับอักเสบรุนแรง อย่างไรก็ตาม EZ-ALBI score เป็นอีกทางเลือกที่น่าสนใจในการใช้พยากรณ์โรคในผู้ป่วยไข้เลือดออกได้เนื่องจากสามารถคำนวณได้ง่ายและมีประสิทธิภาพสูงเช่นกัน