Association between serum endocan levels and organ failure in hospitalized patients with cirrhosis
PLoS One. 2024 Dec 26;19(12):e0315619.
Salisa Wejnaruemarn, Sirinporn Suksawatamnuay, Jakapat Vanichanan, Piyawat Komolmit, Sombat Treeprasertsuk, Kessarin Thanapirom
Salisa Lertsanguansinchai, MD., M.Sc.
พญ.ศลิษา เลิศสงวนสินชัย
ความสำคัญของปัญหา
- ภาวะตับวายเฉียบพลันในผู้ป่วยโรคตับเรื้อรัง (acute-on-chronic liver failure) เป็นภาวะที่มีความรุนแรง มีอัตราการเสียชีวิตสูง โดยเกิดจากกลไกการอักเสบ ส่งผลให้เกิดการล้มเหลวของอวัยวะหลายระบบ
- การค้นหาดัชนีชี้วัดทางชีวภาพ (biomarker) ที่สามารถใช้ในการวินิจฉัยหรือทำนายโรคตั้งแต่ระยะเริ่มต้น อาจช่วยให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาที่รวดเร็วขึ้นและลดอัตราการเสียชีวิตได้
- เอนโดแคน (endocan) เป็นโปรตีนที่ถูกหลั่งจากเซลล์เยื่อบุหลังได้รับกระตุ้นจากกระบวนการอักเสบ ซึ่งเป็นกลไกเบื้องต้นที่นำไปสู่ภาวะอวัยวะล้มเหลว การศึกษานี้จึงมุ่งเน้นศึกษาบทบาทของเอนโดแคนในการวินิจฉัยภาวะอวัยวะล้มเหลวและความสัมพันธ์กับอัตราการเสียชีวิต
วัตถุประสงค์ของการศึกษา
- เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ ความไวและความจำเพาะของเอนโดแคนและภาวะอวัยวะล้มเหลวในกลุ่มผู้ป่วยโรคตับแข็ง โดยเปรียบเทียบกับโปรแคลซิโทนิน (procalcitonin) และอินเตอร์ลิวคิน-6 (IL-6)
ผลการศึกษา
- จากจำนวนผู้ป่วยโรคตับแข็งที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล 116 ราย พบว่าร้อยละ 47.4 มีภาวะอวัยวะล้มเหลว
- กลุ่มผู้ป่วยที่มีภาวะอวัยวะล้มเหลวมีระดับเอนโดแคนในเลือดสูงกว่ากลุ่มที่ไม่มีอวัยวะล้มเหลวอย่างมีนัยสำคัญ
- เอนโดแคนที่ระดับ 15.8 นก./มล. มีความไวร้อยละ 63.6 และความจำเพาะร้อยละ 67.2 ในการวินิจฉัยภาวะอวัยวะล้มเหลว และมี area under the receiver operating characteristic curve เท่ากับ 0.65 ไม่แตกต่างกับโปรแคลซิโทนิน (procalcitonin) หรืออินเตอร์ลิวคิน-6 (IL-6) อย่างมีนัยสำคัญ
- เอนโดแคน, คริเอทินีน (creatinine) และบิลิรูบิน (bilirubin) เป็นปัจจัยอิสระที่มีความสัมพันธ์กับภาวะอวัยวะล้มเหลวในกลุ่มผู้ป่วยโรคตับแข็ง
- ผู้ป่วยโรคตับแข็งที่เสียชีวิตที่ 28 วันหลังเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล มีระดับเอนโดแคนในเลือดสูงกว่ากลุ่มที่รอดชีวิตอย่างมีนัยสำคัญ
ข้อจำกัดของการศึกษา
- การศึกษานี้ยังขาดกลุ่มตัวอย่างสำหรับการตรวจสอบความถูกต้อง (validation cohort) จึงจำเป็นต้องมีการวิจัยเพิ่มเติมเพื่อยืนยันผลลัพธ์ให้มีความน่าเชื่อถือยิ่งขึ้น
- การใช้เอนโดแคนในการพยากรณ์ภาวะอวัยวะล้มเหลวในผู้ป่วยโรคตับแข็งล่วงหน้าอาจก่อให้เกิดประโยชน์อย่างมาก จึงจำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อสนับสนุนแนวทางดังกล่าว
สรุป
- เอนโดแคนมีความสัมพันธ์กับภาวะอวัยวะล้มเหลวและการเสียชีวิตในกลุ่มผู้ป่วยโรคตับแข็งที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล