Asian Perspective on Hepatitis B Virus and Hepatitis C Virus Elimination

adminliverHepatology Knowledge, Journal Watch

Asian Perspective on Hepatitis B Virus and Hepatitis C Virus Elimination
Kaewdech, A.; Charatcharoenwitthaya, P.; Piratvisuth, T.
Published in Viruses, 2025, 17, 34.

1. ความสำคัญของปัญหา

  • ไวรัสตับอักเสบบี (HBV) และไวรัสตับอักเสบซี (HCV) ยังคงเป็นปัญหาสาธารณสุขสำคัญในเอเชีย
  • ส่งผลกระทบต่อประชากรหลายล้านคน และเป็นสาเหตุของโรคตับแข็งและมะเร็งตับ
  • การเข้าถึงวัคซีนและการรักษายังมีความแตกต่างกันในแต่ละประเทศ

2. ระบาดวิทยาของ HBV และ HCV ในเอเชีย

  • HBV: พบความชุกแตกต่างกันในแต่ละภูมิภาค เช่น
    • จีน: อัตราความชุกลดลงจาก 9.6% ในปี 1984 เหลือ 3% ในปี 2021
    • เอเชียตะวันออกเฉียงใต้: มีผู้ติดเชื้อเรื้อรังประมาณ 40 ล้านคน
  • HCV:
    • ประเทศที่มีภาระโรคสูง ได้แก่ อินเดีย จีน และปากีสถาน
    • กลุ่มเสี่ยงสูง: ผู้ใช้ยาเสพติดแบบฉีด, ผู้ที่ได้รับเลือดจากการถ่ายเลือดโดยไม่ได้ตรวจคัดกรอง
    • มีแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของ Genotype เช่น Genotype 3 พบบ่อยขึ้นในอินเดียและปากีสถาน

3. ปัจจัยเสี่ยงและเส้นทางการแพร่เชื้อ

  • HBV:
    • การติดต่อจากแม่สู่ลูกเป็นเส้นทางหลัก (มากกว่า 50% ของผู้ติดเชื้อ)
    • การติดต่อภายในครอบครัวและเพศสัมพันธ์
  • HCV:
    • การใช้เข็มฉีดยาร่วมกันเป็นสาเหตุหลักของการแพร่เชื้อ
    • พบการติดต่อทางเพศสัมพันธ์ในผู้ที่ติดเชื้อ HIV ร่วม

4. กลยุทธ์ด้านสาธารณสุขเพื่อกำจัด HBV และ HCV

  • การป้องกัน:
    • การฉีดวัคซีนป้องกัน HBV เป็นมาตรการที่มีประสิทธิภาพสูง
    • WHO ตั้งเป้าหมายให้การติดเชื้อ HBV ลดลง 90% และการเสียชีวิตลดลง 65% ภายในปี 2030
    • การให้วัคซีนเข็มแรกตั้งแต่แรกเกิดช่วยลดการแพร่เชื้อจากแม่สู่ลูก
  • การตรวจคัดกรอง:
    • การตรวจคัดกรองเป็นเครื่องมือสำคัญในการลดภาระโรค
    • การใช้ Point-of-care testing ช่วยให้สามารถเริ่มต้นการรักษาได้อย่างรวดเร็ว

5. แนวทางการรักษา

  • HBV:
    • การรักษาหลัก ได้แก่ Nucleos(t)ide Analogs (NAs) เช่น Entecavir (ETV), Tenofovir (TDF, TAF)
    • สำหรับประเทศไทย ข้อบ่งชี้ในการรักษาคือ ผู้ป่วยโรคตับแข็งที่ตรวจพบ HBV DNA หรือผู้ป่วยที่ไม่มีโรคตับแข็งและมี HBV DNA ≥ 2000 IU/mL และมีภาวะตับอักเสบหรือพังผืดในตับตั้งแต่ F2
  • HCV:
    • Direct-acting Antivirals (DAAs) เป็นแนวทางการรักษาหลักที่มีประสิทธิภาพสูง
    • ยาแบบ pan-genotypic เช่น Sofosbuvir/Velpatasvir และ Glecaprevir/Pibrentasvir ใช้ได้กับทุก genotype
    • การรักษาในไทยใช้สูตร Sofosbuvir/Velpatasvir 12 สัปดาห์ เป็นมาตรฐาน และเพิ่ม ribavirin กรณีมีโรคตับแข็ง

6. ความท้าทายในการกำจัดไวรัสตับอักเสบ

  • การเข้าถึงการรักษายังไม่ครอบคลุม โดยเฉพาะในประเทศรายได้ต่ำ
  • อัตราการวินิจฉัยยังต่ำ โดย WHO รายงานว่าในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
    • มีเพียง 2.8% ของผู้ติดเชื้อ HBV ที่ได้รับการวินิจฉัย และ
    • เพียง 0.1% ได้รับการรักษา
  • อุปสรรคทางสังคมและความอับอาย ทำให้ประชาชนไม่กล้าตรวจหาเชื้อ
  • ต้นทุนของยาและการรักษา ยังคงเป็นปัญหาสำคัญ

7. ข้อเสนอแนะสำหรับแพทย์

✅ การตรวจคัดกรอง HBV และ HCV เป็นแนวทางมาตรฐาน โดยเฉพาะตรวจในกลุ่มเสี่ยง
✅ การให้วัคซีนป้องกัน HBV ตั้งแต่แรกเกิดเป็นมาตรการสำคัญ ในการป้องกันโรค
✅ การรักษาผู้ป่วย HBV และ HCV ควรดำเนินการตั้งแต่ระยะเริ่มต้น เพื่อลดความเสี่ยงของโรคตับแข็งและมะเร็งตับ
✅ ส่งเสริมการให้ข้อมูลและลดการตีตราผู้ป่วย เพื่อให้เข้าถึงการรักษาได้มากขึ้น
✅ ผลักดันการรักษาด้วยยาต้านไวรัสชนิดใหม่ เพื่อลดระยะเวลาการรักษาและผลข้างเคียง

สรุป

  • เอเชียเป็นภูมิภาคที่มีภาระโรคจากไวรัสตับอักเสบสูง
  • มีความคืบหน้าในการป้องกันและรักษาโรค HBV และ HCV แต่ยังมีช่องว่างที่ต้องได้รับการพัฒนา
  • แนวทางการกำจัดไวรัสต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชน
  • การเพิ่มการเข้าถึงการวินิจฉัย การรักษา และการป้องกัน จะเป็นกุญแจสำคัญในการบรรลุเป้าหมายการกำจัดไวรัสตับอักเสบภายในปี 2030

 

Table 3. HBV treatment indication.

Guideline

Cirrhosis

Non-cirrhosis

AASLD[56]

All adults with CHB cirrhosis with detectable HBV DNA

HBV DNA >20,000 IU/mL for HBeAg (+) and >2000 IU/mL for HBeAg (–) plus either:

  • ALT ≥ 2x ULN at least 3 months
  • Significant histologic disease

EASL[58]

All adults with CHB cirrhosis with detectable HBV DNA
  • HBV DNA >2000 IU/mL + ALT >ULN + moderate necroinflammation and/or moderate fibrosis (or liver stiffness >9 kPa)
  • HBV DNA >20,000 IU/mL + ALT >2× ULN

APASL[57]

All adults with CHB cirrhosis with detectable HBV DNA
  • ALT >2× ULN + HBV DNA >20,000 IU/mL for HBeAg (+) and >2000 IU/mL for HBeAg (–)
  • ALT 1–2× ULN + HBV DNA >20,000 IU/mL for HBeAg (+) and >2000 IU/mL for HBeAg (–), and biopsy shows moderate to severe inflammation or significant fibrosis

THASL[62]

All adults with CHB cirrhosis with detectable HBV DNA

HBV DNA at least 2000 IU/mL plus either:

  • ALT > 1.5x ULN at least 3 months
  • Significant histologic disease

China[60]

All adults with CHB cirrhosis regardless of HBV DNA levels

Detectable HBV DNA plus ALT >ULN or

Detectable HBV DNA regardless of ALT level, who meet any of the following criteria:

  • Family history of cirrhosis or HCC
  • Age of at least 30 years
  • Evidence of significant liver inflammation (Grade ≥2) or fibrosis (Stage ≥2)
  • Presence of extrahepatic manifestations related to HBV infection

WHO[61]

All adults with CHB cirrhosis with detectable HBV DNA
  • Significant fibrosis, regardless of ALT or HBV DNA
  • HBV DNA > 2000 IU/mL + ALT >ULN
  • The presence of any one of the following criteria: coinfection with other viruses, family history of liver cancer or cirrhosis, immunosuppression status, having comorbidities such as diabetes, MASLD, HBV extrahepatic manifestations

   

   

Share This: